Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından belirlenen kurallara göre drone uçuş izni için belli kurallar bulunmaktadır. Bu kurallardan en önemlisi dronun sisteme kaydedilmesidir. Kullanılmak istenen drone, Türkiye’den satın alınmış olabilir. Ya da yurt dışından getirilmiş olabilir. Her iki durumda da kullanılacak drone’un kayıt altına alınması gerekir.
Drone’un kaydedilme işleminden sonra o drone’u uçurmak için de yine sisteme kayıt olmak gerekmektedir. Böylece Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünden aldığınız onay ile drone uçurabilme yetkiniz olacaktır. İnsansız hava aracını uçurmak için alınması gereken bu izinlerin yanında kullanıcıların drone kullanma sertifikası ya da lisansına sahip olması da gerekmektedir.
Belli kilogram aralığında bulunan drone’ların ehliyetleri, 4 ayrı grupta sınıflandırılmıştır. Kullanacağınız drone’un ağırlığına göre bu kategorideki ehliyetlerden birini tercih etmeniz gerekir. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün belirlediği müfredata göre özel kurumlar tarafından verilen eğitimler sonucunda drone ehliyetine sahip olursunuz.
Drone Sisteme Nasıl Kaydedilir?
SHGM’nin internet sayfasında kayıt işlemleri ile ilgili detaylı bir şekilde bilgi verilmektedir. Bu bilgiler ışığında rahatlıkla kayıt yaptırabilmeniz mümkündür. Bireysel kullanıcılar ve ticari kuruluşlar için ayrı ayrı başvuru ekranları bulunmaktadır. Ayrıca drone kullanıcıları için detaylı bir şekilde oluşturulmuş sekmeler bulunmaktadır. Bu sekmeler şu şekildedir:
- Bireysel İşlemler (Sportif – amatör amaçlı üretim, alış – satış ve uçuşlar)
- İHA alış, satış işlemlerini kaydetmek istiyorum. (Bireysel)
- İHA ürettim. Kaydetmek istiyorum. (Bireysel)
- Yurtdışından İHA aldım. Kaydetmek istiyorum. (Bireysel)
- İHA satın aldım. Uçuş yapmak istiyorum. (Bireysel)
- Kayıtlı bir İHA’m var. Uçuş yapmak istiyorum. (Bireysel)
İzinsiz Drone Uçurmanın Cezası Nedir?
2920 Sayılı Sivil Havacılık Kanunu Uyarınca Verilebilecek İdari Para Cezalarına İlişkin Tebliğ’ne göre izinsiz drone uçurmanın cezası 31.12.2021 tarihinde resmi gazetede yayımlanmıştır. Belirlenen alanlar dışında insansız hava aracı uçuran kişilere uygulanacak ceza tutarı, 2 bin 679 Türk Lirası ile 26 bin 786 Türk Lirası aralığındadır.
Drone Uçurmak Nerelerde Yasak?
Hava trafiğinin aksamaması ya da olabilecek kazaların önlenmesi amacıyla bazı bölgelerde drone uçurmak yasaklanmıştır. Bu alanlar arasında emniyet veya askeriyeye ait bölgeler, kamuya ait kurumlar ya da buna benzer güvenlik açısından tehdit oluşturabilecek alanlar bulunmaktadır. Ayrıca halka açık, insanların kalabalık bir şekilde bulunduğu konser alanları; stadyum; pazar yeri gibi bölgelerde drone uçurmak tehlikeli olabilmektedir. Bu nedenle drone uçuş izni alınmadan insansız hava aracını uçurmak tehlike arz etmektedir.
500 Gram Altı Drone Uçurmak Serbest mi?
İnsansız hava aracı uçurmak isteyenler için belirlenen kurallar drone’un ağırlığına ve kullanılma nedenini bağlı olarak değişmektedir. 500 gram ve üzeri drone’lar Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün sistemine kayıt olmak zorundadır. 500 gram altındaki insansız hava araçları ise belirtilen talimatlardaki yükümlülüklere tabi değildir.
Hem yurt dışından hem de yurt içinden satın alınan azami kalkış ağırlığı 500 gram altı drone’lar, SHGM’nin ilgili mevzuatının kapsamı dışındadır. Bu nedenle kayıt ettirilmesine gerek yoktur. Ayrıca İHA kayıt sisteminin diğer gereksinimlerine de tabi değildir. Fakat uçuş yapılacağı zaman İHA sahipleri, Form-19 (İHA Uçuş İzni Talep Formu) ile uçuş izni başvurusu yapabilmektedir.
Drone Uçuş İzni Nasıl Alınır?
Türkiye hava sahasında drone uçuş izni alabilmek için Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün internet adresinden sisteme kayıt yaptırmak gerekmektedir. Öncelikle uçuş yapacağınız alanın iha.shgm.gov.tr adresindeki belirtilen bölgeler içerisinde olması gerekmektedir. Uçuşun planlandığı bölge yeşil gözüküyorsa sistem üzerinden kayıt yaptırabilirsiniz. Eğer yeşil değil ise SHGM web adresinde “Formlar” bölümünde “Hava Seyrüsefer Daire Başkanlığı/Hava Trafik Yönetimi Müdürlüğü” sekmesinde bulunan FR.19 numaralı İHA-Uçuş İzni Talep Formunu doldurmanız gerekir. Daha sonra SHGM’ye PTT veya kargo yolu ile başvurulmalıdır.
İHA Talimatının 17,18 ve 19 maddeleri gereğince SHGM’ye yapılması gereken başvurularda belirtilen belgeler veya formlar eksiksiz bir şekilde eklenmelidir. Aynı zamanda yanlış veya eksik bilgi verilmesi durumunda uçuş izinlerinin verilmesi süreci zora girebilmektedir. Mağduriyet oluşmaması açısından
İHA 0 ve İHA 1 sınıfı için:
400 feet altında yapılacak bütün uçuş türleri için 5 iş günü öncesinden, özel izne tabi yani kırmızı bölgelerde yapılacak uçuşlar için ise 10 iş günü öncesinden gerekçesi bildirilerek bahsi geçen form doldurulmalıdır. Bu şartlar altında başvurular tamamlanır.
İHA 2 ve İHA 3 sınıfı için:
Tüm alanlarda gerçekleştirilecek uçuşlarda 10 iş gün öncesinden bahsedilen form ile başvuru yapılması gerekmektedir.
Drone Ehliyeti Kaç Yaşında Alınır?
Drone ehliyeti alabilmek için en az 12 yaşında olmak gerekmektedir. Fakat alınacak drone’un ağırlığına göre belirlenen kurallarda 4 kategoriye ayrılmış drone türü bulunmaktadır. Bu drone türlerinin her biri için göre alt yaş sınırı belirlenmiştir. İHA 0, İHA 1, İHA 2, İHA 3 isimleriyle anılan bu 4 kategori için yaşta belirlenen alt sınırlar şu şekildedir:
İHA 0: İHA 0’a ait sertifikayı alabilmek için en az 12 yaşında olmak gerekmektedir.
İHA 1: İHA 1 programına ait sertifikayı alabilmek için başvuru alt yaş sınırı 15 olarak belirlenmiştir.
İHA 2: Herhangi bir sağlık sorunu olmayan (psikiyatrik ya da görme-duyma gibi) 18 yaşını tamamlamış herkes bu lisans programına başvurabilmektedir.
İHA 3: İHA 3’lere ait lisana sahip olabilmek için 18 yaşını doldurmak ve SHGM tarafından 3 yıl geçerliliği olan lisans programına katılmak gerekmektedir.
Drone Eğitimi Nasıl Alınır?
Hobi veya sportif amaçlı amatör kullanımlar için drone eğitimi zorunluluğu bulunmamaktadır. Fakat yine de eğitim almak isteyenler için Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün resmi web sayfasında bulunan 20 soruluk sınavı en az 70 puan alarak geçmek gerekmektedir. Bu kategoride alınacak ehliyetler İHA 0 ve İHA 1 olarak 2 gruptan oluşur.
Daha profesyonel cihazlar için gereken ehliyetler ise İHA 2 ve İHA 3 adıyla kategorize edilmiştir. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün oluşturduğu müfredat öncülüğünde özel şirketler tarafından verilen eğitime katılmanız gerekmektedir. Eğitim sonunda 20 sorudan oluşan sınavdan en az 70 almanız gerekmektedir. 70 üstü puan alarak başarılı olursanız drone ehliyetini almaya hak kazanırsınız.
Drone eğitimi ve drone uçuş izni birbiri ile karıştırılmamalıdır. Drone eğitimi almak demek istenilen zamanda drone kullanabilmek anlamına gelmemektedir. Drone uçurabilmek için önceden SHGM’ye kayıt olup uçuş tarihinizi ve konumunuzu belirlemeniz gerekmektedir.
İHA 0 ve İHA 1 Nedir?
Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün müfredatına göre belirlenen insansız hava araçlarına ait ehliyet kuralları, 4 gruba ayrılır. Bunlardan ilk ikisi İHA 0 ve İHA 1’ dir. İHA 0 ehliyetinin özellikleri şu şekildedir:
Hobi ya da ticari aktivitelerde kullanılan drone’lar için geçerli ehliyet türüdür. Bu kategorideki drone’lar 500 gram ile 4 kilograma kadar ağırlığına sahiptir. Sertifika süresi 12 saatten oluşur. Serifikasız uçuşlar için para cezası uygulanmaktadır.
İHA 1 ehliyetinin özellikleri şu şekildedir:
İHA 0’da olduğu gibi İHA 1 drone türü de hem hobi hem de ticari amaçlarla kullanılabilmektedir. Bu drone’lar 4 kilogramdan 25 kilograma kadar ağırlığa sahiptir. İHA 1 kullanabilmek için hazırlanan sertifika programları 36 saatten oluşmaktadır. İHA 0’da olduğu gibi sertifikasız uçuşlarda para cezası uygulanmaktadır.
İHA 2 ve İHA 3 Nedir?
Daha profesyonel kullanımlar için tasarlanan drone’ları uçurmak adına İHA 2 ve İHA 3 adlı eğitim programları hazırlanmıştır. SHGM tarafından belirlenen konular, özel şirketlerce kullanıcılara sunulmaktadır. İHA 2 ehliyetin özellikleri şu şekildedir:
25 kg ila 150 kg aralığındaki ağırlıklarıyla daha profesyonel bir kullanıma sahip olan drone’lar için hazırlanan eğitim programıdır. Eğitim sonunda lisans sahibi olursunuz. Eğitim; 90 saat teorik, 36 saat de uçuş olmak üzere toplam 126 saatten oluşmaktadır. Lisanssız İHA 2 grubuna ait bir drone kullanmanın bedeli, para cezasına çevrilemeyen hapis cezası olarak belirlenmiştir.
İHA 3 ehliyetinin özellikleri şu şekildedir:
150 kilogram ve üstü olan drone’ların bulunduğu ehliyet grubuna İHA 3 adı verilmektedir. Diğer drone türlerine göre çok daha fazla uzmanlık isteyen bir ehliyet türüdür. 3 yıllık lisansın uzatılabilmesi için lisans sahibinin son 12 ayda en az 12 saatlik uçuş ve yine en az 12 adet iniş kalkış yaptığını belgelerle kanıtlaması gerekmektedir. Bu kriterler sağlanmadığı takdirde pilotun bazı eğitimleri tekrar alması gerekir. İHA 3 kategorisindeki drone’ları uçurabilmek için SHGM’ye 10 gün öncesinden İHA Uçuş İzni Talep Formu aracılığıyla başvuru yapılması gerekir. Drone uçuş izni alındıktan sonra belirlenen zaman ve bölgede uçuş gerçekleştirilebilir.